Plagiat tekshiruvi
Antiplagiat siyosati va plagiatni tekshirish qoidalari
“Sanoatda raqamli texnologiyalar” (SRT) ilmiy-texnik jurnali uchun
1. Asosiy atamalar
- Plagiat: boshqa muallif(lar) matni, g‘oyasi, natijalari yoki illyustratsiyalarini manba ko‘rsatmasdan o‘zlashtirish.
- O‘xshashlik indeksi (Similarity): matnning boshqa manbalar bilan mos kelish foizi.
- O‘z-o‘zidan iqtibos (Self‑citation): muallifning avvalgi ishlari bilan mos kelishi.
- Mozaik (patchwork) plagiat: turli manbalardan qismlarni moslashtirib, asosiy manbani ko‘rsatmaslik.
- Tarjima plagiati: boshqa til(lar)dan tarjima qilingan matn/rasmni manbasiz keltirish.
2. Tekshiruv vositalari
SRT jurnali quyidagi tizimlardan foydalanadi:
2.1. Majburiy: Antiplag.uz
- Jurnalning asosiy tekshiruv vositasi.
- Qo‘lyozma qabul qilingach, tahririyat tomonidan tekshiruvdan o‘tkaziladi.
2.2. Qo‘shimcha: xalqaro tizimlar
- iThenticate / Turnitin / PlagScan / Ouriginal (Urkund) — chegaraviy holatlarda yoki xalqaro tekshiruv zarur bo‘lganda.
- Natijalar qo‘shimcha dalil sifatida ko‘rib chiqiladi.
3. Me’yoriy chegaralar (thresholds)
| Ko‘rsatkich | Qabul qilinadigan me’yor | Izoh |
|---|---|---|
| Umumiy o‘xshashlik indeksi | ≤ 20% | Bibliografiya, formulalar, jadval/rasm sarlavhalari, umumiy terminlar chiqarib tashlanadi. |
| Bitta manbadan o‘xshashlik | ≤ 5% | Har qanday yagona manbadan yuqori kontsentratsiya tekshiriladi. |
| O‘z-o‘zidan iqtibos | ≤ 10% | Muallifning avvalgi ishlariga havola bo‘lganda ham aniq iqtibos shart. |
| Annotatsiya va kalit so‘zlar | Hisobdan chiqariladi | IMRAD bo‘yicha standart iboralar ta’sirini kamaytirish uchun. |
3.1. Qaror jadvali
| Umumiy o‘xshashlik foizi | Qaror | Sharh |
|---|---|---|
| ≤ 10% | Qabul qilinadi | Normal ilmiy iqtibos doirasida. |
| 10% — 20% | Qo‘lda tekshirish | Matn parchalarini tekshirish, iqtiboslar to‘g‘riligi va havolalar aniqligi ko‘riladi. |
| 20% — 30% | Qayta ishlash | Muallif(lar)ga qaytariladi; to‘g‘ri iqtibos va parafrazlash talab etiladi. |
| > 30% | Rad etish | Jiddiy plagiat; izohli rasmiy xat yuboriladi. |
4. Tekshiruv jarayoni
- Dastlabki skrining: redaksiya texnik talablarga moslikni tekshiradi.
- Plagiat tekshiruvi: Antiplag.uz (majburiy) va zarurat bo‘lsa xalqaro tizimlar.
- Qo‘lda verifikatsiya: shubhali qismlar taqqoslanadi, havolalar tekshiriladi.
- Qaror: mos bo‘lsa taqriz jarayoniga o‘tkaziladi; mos bo‘lmasa qaytarish/rad etish.
- Arxivlash: hisobot(lar) OJS’da fayl sifatida saqlanadi; uchinchi shaxslarga berilmaydi.
5. Mualliflar uchun talablar
- To‘g‘ri iqtibos va to‘liq bibliografiya (APA 7 / Harvard / Vancouver — jurnal talabiga muvofiq).
- Bevosita iqtiboslar qo‘shtirnoq ichida, manbaga to‘liq havola bilan beriladi.
- Parafrazlashda mazmunni o‘zgartirmasdan ifodani mustaqil yozish lozim.
- Rasmlar/jadvallar: mualliflik yoki ruxsat (litsenziya) asosida; manba ko‘rsatiladi.
- Ikki martalik yuborish (duplicate submission) va “salami slicing” taqiqlanadi.
- Yuborish paytida “Plagiat yo‘qligi deklaratsiyasi”ni ilova qilish tavsiya etiladi.
6. Taqrizchilar va muharrirlar uchun yo‘riqnoma
- Hisobot foizi – bu yordamchi ko‘rsatkich; mazmuniy baho ustuvor.
- Shubhali joylar bo‘yicha sahifa/qatordan aniq ko‘rsatmalar bilan izoh qoldiring.
- Qayta tekshiruv zarur bo‘lsa, yangi versiya ham tizimda qayta skan qilinadi.
7. Qoidabuzarlik holatlari va choralar
- Yengil holat: noto‘liq iqtiboslar → qayta ishlash.
- O‘rtacha holat: mozaik/tafsiliy o‘zlashtirish → qayta ishlash va izohli xat.
- Og‘ir holat: to‘liq o‘zlashtirish / tarjima plagiati / raqamlar uydirmasi → rad etish; zarurat bo‘lsa, tashkilotga xabar.
- Nashrdan keyin aniqlansa: qaytarib olish (retraktsiya) siyosati qo‘llanadi.
8. Maxfiylik va ma’lumotlarni saqlash
Plagiat hisobotlari va tegishli fayllar OJS tizimida ichki foydalanish uchun saqlanadi. Hisobotlar faqat redaksiya, taqrizchilar (zarur holatda) va muallif(lar) bilan baham ko‘riladi.
9. Tez-tez so‘raladigan savollar (FAQ)
Hisobotlarning barchasi saytga chiqariladimi?
Yo‘q. Siyosat ochiq e’lon qilinadi, lekin hisobotlar ichki tartibda saqlanadi. Namuna talablarga ko‘ra so‘rov bilan taqdim qilinishi mumkin.
Qaysi bo‘limlar hisobdan chiqariladi?
Bibliografiya, formulalar, jadval/rasm sarlavhalari, umumiy iboralar va IMRAD standart iboralari.
Til bo‘yicha talablar bormi?
Asosiy matn o‘zbek/rus/ingliz tillarida bo‘ladi. Ingliz tilidagi annotatsiya va kalit so‘zlar majburiy.
10. Aloqa
Savollar uchun: admin@srt-journal.uz
Veb-sayt: srt-journal.uz