TOSHKENT SHAHRI HAVOSINING 2019-2023-YILLAR DAVOMIDA PM2,5 VA PM10 MAYDA DISPERS ZARRALAR BILAN IFLOSLANISH HOLATINING TAHLILI

Article Sidebar

HTML PDF
Nashr etilgan: 23.12.2024
DOI: https://doi.org/10.70769/3030-3214.SRT.2.4-1.2024.16
Kalit so'zlar:
Atmosfera havosi, ifloslanish, PM2.5, PM10, postlar, transport, sanoat, statistic tahlil, Mann-Kendall testi, Sen’s qiyalik baholovchisi Toshkent shahri

Main Article Content

Nosirov, N.B.
Tayanch doktorant, Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish tеxnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, Toshkent, O‘zbekiston
https://orcid.org/0009-0005-1829-3934
Samiyev, L.N.
Texnika fanlari doktori, dotsent, TIQXMMI Milliy Tadqiqot Universiteti, Toshkent, O‘zbekiston

Annotatsiya

Toshkent shahri mamalakatimizning poytaxti, tez rivojlanayotgan yirik shahar hisoblanadi. Shahar iqtisodiyoti va aholi sonining o‘sishi bilan birga, havoning ifloslanishi holati ham oshmoqda. PM2,5 va PM10 dispers zarrachalari havodagi ifloslanish ko‘rsatkichlaridan biridir. Ushbu maqolada Toshkent shahrining PM2,5 va PM10 dispers zarrachalari bilan ifloslanish darajasi tahlil qilinadi, uning sabablari va salbiy ta’sirlari ko‘rib chiqiladi.Mann-Kendal Testi asosida o‘zgarish dinamikasi statistik tahlil qilindi. Trend test natijasiga ko‘ra, ahamiyatli o‘zgarish PM2,5 uchun 2019-yilda (Z=2.21), 2020-yilda (Z=2.11), 2021-yilda (Z=3.63), 2022 yilda (Z=2.31), va 2023 yilda (Z=3.21 ekanligi aniqlandi, bu natijalar mos ravishda PM10 uchun (Z=2.02) va NO2 uchun (Z=2.26). Ushbu natijalar asosida kelajakda atmosfera havosi monitoringini yuritish bo‘yicha kerakli xulosalar olindi.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Soni

Jild 2 No. 4-1 (2024): Maxsus son

Bo'lim

Ekologiya, mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Ommaviy Litsenziya Shartlari
(Ochiq jurnal tizimlari (OJS) uchun)

O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq quyidagi shartlar taqdim etiladi:

  1. Mualliflik huquqi:
    Chop etilgan maqolaning mualliflik huquqi muallif(lar)ga tegishli bo‘lib qoladi. Shu bilan birga, maqola OJS platformasida chop etilgandan so‘ng, uning kontenti Creative Commons (CC BY) litsenziyasi asosida tarqatiladi.

  2. Litsenziya turi:
    Ushbu maqola Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) litsenziyasi asosida tarqatiladi. Bu shuni anglatadiki, foydalanuvchilar ushbu maqolani quyidagi shartlarda qayta ishlatishlari, bo‘lishishlari va qayta ishlashlari mumkin:

    • Nusxa ko‘chirish va tarqatish: Maqola matni yoki uning qismlari nusxasi erkin tarqatilishi mumkin.
    • Iqtibos keltirish va tahlil qilish: Maqoladan qismlar iqtibos sifatida foydalanilishi mumkin.
    • Erkin foydalanish: Tadqiqot va o‘quv jarayonlari uchun maqoladan erkin foydalanish huquqi mavjud.
    • Muallifga havola qilish: Foydalanuvchilar maqola muallifini to‘g‘ri ko‘rsatishi va asl manbaga havola berishi lozim.

  3. Kommersiyaviy foydalanish:
    Ushbu maqoladan tijorat maqsadlarida foydalanishga ruxsat beriladi, ammo mualliflik va manbaga havola majburiy hisoblanadi.

  4. Hujjatni o‘zgartirish:
    Maqolaning matni yoki mazmunini o‘zgartirish, uni qayta ishlash mumkin, lekin har qanday o‘zgarishlar mualliflikka salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi kerak.

  5. Mas’uliyat cheklovi:
    Muallif(lar) maqola tarkibidagi ma’lumotlarning to‘g‘riligiga javobgar bo‘lib, platforma tahririyati mazkur ma’lumotlardan foydalanish natijasida kelib chiqadigan har qanday zarar uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olmaydi.

  6. Ommaviy foydalanish majburiyatlari:
    Ushbu maqola mazmuni faqat qonuniy va axloqiy talablar asosida ishlatilishi kerak. Noqonuniy foydalanish qat’iyan man etiladi.

Izoh:
Mazkur litsenziya shartlari mualliflar va foydalanuvchilar o‘rtasida ochiq va shaffof foydalanishni ta’minlashga qaratilgan. Bu shartlarni qabul qilish orqali, siz maqola mazmunini Creative Commons litsenziyasiga muvofiq qayta ishlash va tarqatishga rozilik bildirasiz.

Havola: Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

How to Cite

Nosirov , N. B., & Samiyev , L. N. (2024). TOSHKENT SHAHRI HAVOSINING 2019-2023-YILLAR DAVOMIDA PM2,5 VA PM10 MAYDA DISPERS ZARRALAR BILAN IFLOSLANISH HOLATINING TAHLILI. Sanoatda Raqamli Texnologiyalar, 2(4-1), 162-168. https://doi.org/10.70769/3030-3214.SRT.2.4-1.2024.16

References

1. “Jahon banki. 2024. Toshkent shahrida havo sifatini baholash va O‘zbekistonda havo sifati boshqaruvini takomillashtirish bo‘yicha yo‘l xaritasi. Vashington, Kolumbiya okrugi: Jahon banki.”

2. Harrison, R. M. et al.: Airborne particulate matter: sources, atmospheric processes and health. Royal Society of Chemistry, UK, 2016, ISBN: 978-1-78262-491-2.

3. Kremier, M. et al.: Report on Air Quality in Slovak Republic in 2020. Slovak Hydrometeorological Institute, Air Quality Department, Oct. 2021.Available:<https://www.shmu.sk/File/oko/rocenky/2020_Sprava_o_KO_v_SR_v2.pdf>. (In Slovak).

4. Suleiman, A., Tight, M. R., Quinn, A. D.: Assessment and prediction of the impact of road transport on ambient concentrations of particulate matter PM10, Transportation Research Part D:Transport and Environment, vol. 49, pp. 301-312, Dec. 2016. https://doi.org/10.1016/j.trd.2016.10.010 DOI: https://doi.org/10.1016/j.trd.2016.10.010

5. World Health Organization: “Health Effects of Particulate Matter”, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark, 2013, ISBN: 978-92-890-0001-7.

6. Shi, X., Wu, W., & Tang, X. (2019). Impact of the COVID-19 lockdown on the air quality of London: A case study of nitrogen dioxide reduction. Environmental Research, 189, 109889.

7. Global Sources of Local Pollution: An Assessment of Long-Range Transport of Key Pollutants to and from the United State. Particulate Matter. The National Academies Press, 2009.

8. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health

9. Toshkent shahar Hokimiyati — Toshkent tarixi, 16-iyun 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 1-may 2011-yil.

10. https://uz.wikipedia.org/wiki/Toshkent#:~:text=Iqlimi,-Toshkent&text=Shaharning%20iqlimi%20kontinental%2C%20jazirama%2C%20quruq,oylarida%20buning%20aksini%20kuzatish%20mumkin.

O'xshash maqolalar

Siz ham ushbu maqola uchun {$ advancedSearchLink} olishingiz mumkin.