TARKIBIDA ALYUMINIY OKSIDI BO‘LGAN MAHALLIY XOMASHYODAN KOAGULYANT OLISH TEXNOLOGIYASINI ISHLAB CHIQISH

Maqola Yon paneli

SRT 3(3)
HTML (ruscha) PDF (ruscha)
Nashr etilgan: 11.10.2025
DOI: https://doi.org/10.70769/3030-3214.SRT.3.3.2025.36
Kalit so‘zlar:
polialuminiy xlorid, koagulyant, aluminiy saqlovchi chiqindilar, oqova suvlarni tozalash, aluminiy oksidi, natriy alyuminat, IK-spektroskopiya, XRD, ekologik xavfsizlik

Maqolaning Asosiy Qismi

Isayeva, N.F.
Texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori, Toshkent kimyo-texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti katta ilmiy xodimi, Toshkent, O‘zbekiston
Karimov, M.U.
Toshkent kimyo-texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti texnika fanlari doktori, professor, Toshkent, O‘zbekiston
Jalilov, A.T.
Kimyo fanlari doktori, professor, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi akademigi Toshkent kimyo-texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti direktori, Toshkent, O‘zbekiston

Annotatsiya

Ushbu ilmiy ishda neft-gaz va kimyo sanoati aluminiy saqlovchi chiqindilarini utilizatsiya qilishning ekologik va texnologik jihatlari ko‘rib chiqilgan. Asosiy e’tibor aluminiy oksidi saqlovchi mahalliy xomashyodan polialuminiy xlorid (PAX) koagulyantini sintez qilishga qaratilgan. Ishlab chiqilgan texnologiya ishqoriy gidroliz va keyinchalik kislotali ishlov bosqichlarini o‘z ichiga oladi, bu esa texnogen chiqindilarni samarali qo‘llash va atrof-muhit yukini kamaytirish imkonini beradi. Olingan koagulyantning kimyoviy tabiati va amorf tuzilishi IK-spektroskopiya va rentgenostruktur tahlillar orqali tasdiqlangan. Ushbu ish suvni tozalash, resurslarni tejash va ekologik toza texnologiyalarni joriy etishga qaratilgan dolzarb muammolarni hal etishga yo‘naltirilgan.

Yuklab olishlar

Yuklab olish ma’lumotlari hali mavjud emas.

Maqola Tafsilotlari

Son

Jild 3 № 3 (2025)

Bo‘lim

Kimyoviy texnologiya va qurilish
Creative Commons License

Ushbu asar Creative Commons Attribution 4.0 Xalqaro Litsenziyasi asosida litsenziyalangan.

Ommaviy Litsenziya Shartlari
(Ochiq jurnal tizimlari (OJS) uchun)

O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq quyidagi shartlar taqdim etiladi:

  1. Mualliflik huquqi:
    Chop etilgan maqolaning mualliflik huquqi muallif(lar)ga tegishli bo‘lib qoladi. Shu bilan birga, maqola OJS platformasida chop etilgandan so‘ng, uning kontenti Creative Commons (CC BY) litsenziyasi asosida tarqatiladi.

  2. Litsenziya turi:
    Ushbu maqola Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) litsenziyasi asosida tarqatiladi. Bu shuni anglatadiki, foydalanuvchilar ushbu maqolani quyidagi shartlarda qayta ishlatishlari, bo‘lishishlari va qayta ishlashlari mumkin:

    • Nusxa ko‘chirish va tarqatish: Maqola matni yoki uning qismlari nusxasi erkin tarqatilishi mumkin.
    • Iqtibos keltirish va tahlil qilish: Maqoladan qismlar iqtibos sifatida foydalanilishi mumkin.
    • Erkin foydalanish: Tadqiqot va o‘quv jarayonlari uchun maqoladan erkin foydalanish huquqi mavjud.
    • Muallifga havola qilish: Foydalanuvchilar maqola muallifini to‘g‘ri ko‘rsatishi va asl manbaga havola berishi lozim.

  3. Kommersiyaviy foydalanish:
    Ushbu maqoladan tijorat maqsadlarida foydalanishga ruxsat beriladi, ammo mualliflik va manbaga havola majburiy hisoblanadi.

  4. Hujjatni o‘zgartirish:
    Maqolaning matni yoki mazmunini o‘zgartirish, uni qayta ishlash mumkin, lekin har qanday o‘zgarishlar mualliflikka salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi kerak.

  5. Mas’uliyat cheklovi:
    Muallif(lar) maqola tarkibidagi ma’lumotlarning to‘g‘riligiga javobgar bo‘lib, platforma tahririyati mazkur ma’lumotlardan foydalanish natijasida kelib chiqadigan har qanday zarar uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olmaydi.

  6. Ommaviy foydalanish majburiyatlari:
    Ushbu maqola mazmuni faqat qonuniy va axloqiy talablar asosida ishlatilishi kerak. Noqonuniy foydalanish qat’iyan man etiladi.

Izoh:
Mazkur litsenziya shartlari mualliflar va foydalanuvchilar o‘rtasida ochiq va shaffof foydalanishni ta’minlashga qaratilgan. Bu shartlarni qabul qilish orqali, siz maqola mazmunini Creative Commons litsenziyasiga muvofiq qayta ishlash va tarqatishga rozilik bildirasiz.

Havola: Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

Iqtibos keltirish tartibi

Isayeva, N. F., Karimov, M. U., & Jalilov, A. T. (2025). TARKIBIDA ALYUMINIY OKSIDI BO‘LGAN MAHALLIY XOMASHYODAN KOAGULYANT OLISH TEXNOLOGIYASINI ISHLAB CHIQISH. Sanoatda Raqamli Texnologiyalar, 3(3), 183-188. https://doi.org/10.70769/3030-3214.SRT.3.3.2025.36

Adabiyotlar ro‘yxati

1. Таможенный кодекс Евразийского экономического союза (ТК ЕАЭС). (2020, 23 октября). Приложение № 1 к Договору о Таможенном кодексе ЕАЭС. Официальный сайт Евразийского экономического союза. https://www.eaeunion.org/

2. Экологические аспекты присоединения России ко Всемирной торговой организации: Доклад Всемирного банка (№ 83505-RU), с. 82.

3. Руководство по защите окружающей среды, здоровья и труда для нефтепереработки. (2007, 30 апреля). Группа Всемирного банка. https://www.ifc.org/ehsguidelines

4. Булатов, В. И. (2021). Отходы нефтегазового комплекса как технологический индикатор геоэкологического состояния регионов России. Энергетика и рациональное природопользование, 7(8), 46–55. https://doi.org/1033619/2414-2948/69 DOI: https://doi.org/10.33619/2414-2948/69/05

5. Ильгамова, Л. Ф. (2021). Методы утилизации нефтесодержащих сорбентов. В Исследования молодых ученых: материалы XXIX Междунар. науч. конф. (Казань, декабрь 2021 г.) (сс. 7–12). Казань: Молодой ученый. https://moluch.ru/conf/stud/archive/412/16825

6. Sukmana, H. (2021). Adsorption and coagulation in wastewater treatment: Review. Progress in Agricultural Engineering Sciences, 17(1), 49–68. https://doi.org/10.1556/446.2021.00029 DOI: https://doi.org/10.1556/446.2021.00029

7. Abdelbasir, S. M., & Shalan, A. E. (2019). An overview of nanomaterials for industrial wastewater treatment. Korean Journal of Chemical Engineering, 36(8), 1209–1225. DOI: https://doi.org/10.1007/s11814-019-0306-y

8. Afroze, S., Sen, T. K., & Ang, H. M. (2016). Adsorption removal of zinc(II) from aqueous phase by raw and base-modified Eucalyptus sheathiana bark: Kinetics, mechanism and equilibrium study. Process Safety and Environmental Protection, 102, 336–352. https://doi.org/10.1016/j.psep.2016.04.009 DOI: https://doi.org/10.1016/j.psep.2016.04.009

9. Ahmad, A. L., Idris, I., Chan, C. Y., & Ismail, S. (2015). Reclamation from palm oil mill effluent using an integrated zero-discharge membrane-based process. Polish Journal of Chemical Technology, 17(4), 49–55. https://doi.org/10.1515/pjct-2015-0068 DOI: https://doi.org/10.1515/pjct-2015-0068

10. Al-Sahari, M., Al-Gheethi, A. A. S., & Radin Mohamed, R. M. S. (2020). Natural coagulants for wastewater treatment: A review for application and mechanism. В Prospects of Fresh Market Wastes Management in Developing Countries (pp. 17–31). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-42641-5_2 DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-42641-5_2

11. Amran, A. H., Zaidi, N. S., Muda, K., & Loan, L. W. (2018). Effectiveness of natural coagulant in coagulation process: A review. International Journal of Engineering & Technology, 7(3.9), 34–37. DOI: https://doi.org/10.14419/ijet.v7i3.9.15269

12. Isaeva, N. F., Ibodullaev, S., Khodjiev, R., Mirzaeva, Ye., Turdieva, D., & Mamatkulov, Sh. (2022). Complex processing of adsorbent used in the purification of hydrogen-containing gas. Bulletin of Chemical Reaction Engineering & Catalysis, 17(1), 32–45. https://bcrec.id DOI: https://doi.org/10.9767/bcrec.17.1.12366.32-45

13. Mustafayev, B. J., Turdieva, D. R., Rahimov, X. B., Yunusov, M. P., Xudayberdiev, A. J., Sayidov, U. X., Maxkamov, X. M., & Isaeva, N. F. (2023). Газ ва суюкликлар таркибидаги хлорли бирикмаларни ютувчи адсорбент олиш усули [Патентная заявка № FAP 20220168]. Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги. (Талабнома келиб тушган сана: 08.06.2023; № FAP 2411).

14. Исаева, Н. Ф., Турдиева, Д. П., Искандаров, Н. Э., & Ходжиев, Р. Г. (2020, 26 ноября). Получение коагулянтов для очистки воды в процессе переработки использованных адсорбентов хлорсодержащих соединений. В Международная конференция «Наука и инновации» (г. Ташкент) (сс. 127–129).

15. Исаева, Н. Ф., Ялгашев, Э., Турдиева, Д., & Мирзаева, Е. (2024). Преобразование отходов и природного сырья в адсорбенты для очистки окружающей среды от вредных веществ. Наука и инновационное развитие, 7(3), 8–26. ONLINE ISSN 2181-4317.

Xuddi shu muallif(lar)ning eng ko‘p o‘qilgan maqolalari