YUQORI POG‘ONA QIYALIGINING BOTIQ PROFILINI SHAKLLANTIRISH YO‘LI BILAN KARYER BORTLARINING TURG‘UNLIGINI OSHIRISH USULI
Maqola Yon paneli
Maqolaning Asosiy Qismi
Annotatsiya
Maqola karer qiyaliklarining barqarorligini ta'minlash usullarini tahlil qilishga bag‘ishlangan bo‘lib, unda oldindan yarilgan yoriqlarni hosil qilish va pog‘onalarni bosqichma-bosqich portlatish usullaridan foydalanish ko‘rib chiqilgan. O‘tkazilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, konstruktiv parametrlar talablari bajarilgan holda, qiyalik burchaklarini 70° gacha xavfsiz amalga oshirish mumkin.
Alohida e'tibor emulsion portlovchi moddalar (almonit, nobelit) bilan to‘ldirilgan kontur zaryadlari yordamida qiyalik teshiklarini egilgan holatda burg‘ilashga qaratilgan bo‘lib, bu usul jins massasi buzilishini minimal darajaga keltiradi va jinsni samarali maydalashni ta’minlaydi. Pog‘onani uchta kichik pog‘onaga ajratish va portlatish ishlarini ketma-ket amalga oshirish yukni teng taqsimlashga va qulash hamda ko‘chkilar xavfini kamaytirishga imkon berdi.
Metodika o‘zining universalligi va murakkab geologik sharoitlarni hisobga olgan holda chuqur karyerlar uchun mosligini isbotladi. Taklif etilgan yondashuvlar xarajatlarni kamaytirish, xavfsizlik va tog‘-kon ishlari samaradorligini oshirish, shuningdek, atrof-muhitga salbiy ta’sirni minimallashtirishga yordam beradi.
Olingan natijalar karyerlarni loyihalash metodologiyalarini takomillashtirish va tog‘-kon sanoatining barqaror rivojlanishi uchun yangi imkoniyatlar yaratadi.
Yuklab olishlar
Maqola Tafsilotlari
Bo‘lim
Ushbu asar Creative Commons Attribution 4.0 Xalqaro Litsenziyasi asosida litsenziyalangan.
Ommaviy Litsenziya Shartlari
(Ochiq jurnal tizimlari (OJS) uchun)
O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq quyidagi shartlar taqdim etiladi:
-
Mualliflik huquqi:
Chop etilgan maqolaning mualliflik huquqi muallif(lar)ga tegishli bo‘lib qoladi. Shu bilan birga, maqola OJS platformasida chop etilgandan so‘ng, uning kontenti Creative Commons (CC BY) litsenziyasi asosida tarqatiladi. -
Litsenziya turi:
Ushbu maqola Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) litsenziyasi asosida tarqatiladi. Bu shuni anglatadiki, foydalanuvchilar ushbu maqolani quyidagi shartlarda qayta ishlatishlari, bo‘lishishlari va qayta ishlashlari mumkin:- Nusxa ko‘chirish va tarqatish: Maqola matni yoki uning qismlari nusxasi erkin tarqatilishi mumkin.
- Iqtibos keltirish va tahlil qilish: Maqoladan qismlar iqtibos sifatida foydalanilishi mumkin.
- Erkin foydalanish: Tadqiqot va o‘quv jarayonlari uchun maqoladan erkin foydalanish huquqi mavjud.
- Muallifga havola qilish: Foydalanuvchilar maqola muallifini to‘g‘ri ko‘rsatishi va asl manbaga havola berishi lozim.
-
Kommersiyaviy foydalanish:
Ushbu maqoladan tijorat maqsadlarida foydalanishga ruxsat beriladi, ammo mualliflik va manbaga havola majburiy hisoblanadi. -
Hujjatni o‘zgartirish:
Maqolaning matni yoki mazmunini o‘zgartirish, uni qayta ishlash mumkin, lekin har qanday o‘zgarishlar mualliflikka salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi kerak. -
Mas’uliyat cheklovi:
Muallif(lar) maqola tarkibidagi ma’lumotlarning to‘g‘riligiga javobgar bo‘lib, platforma tahririyati mazkur ma’lumotlardan foydalanish natijasida kelib chiqadigan har qanday zarar uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olmaydi. -
Ommaviy foydalanish majburiyatlari:
Ushbu maqola mazmuni faqat qonuniy va axloqiy talablar asosida ishlatilishi kerak. Noqonuniy foydalanish qat’iyan man etiladi.
Izoh:
Mazkur litsenziya shartlari mualliflar va foydalanuvchilar o‘rtasida ochiq va shaffof foydalanishni ta’minlashga qaratilgan. Bu shartlarni qabul qilish orqali, siz maqola mazmunini Creative Commons litsenziyasiga muvofiq qayta ishlash va tarqatishga rozilik bildirasiz.
Havola: Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
Iqtibos keltirish tartibi
Adabiyotlar ro‘yxati
1. Заиров Ш.Ш., Уринов Ш.Р., Равшанова М.Х., Номдоров Р.У. Физико-техническая оценка устойчивости бортов карьеров с учетом технологии ведения буровзрывных работ. Монография. ‒ Бухоро: изд-во «Бухоро», 2020. – 175 с.
2. Заиров Ш.Ш., Уринов Ш.Р., Тухташев А.Б. Анализ технологии ведения открытых горных работ и отстройки бортов карьеров // Национальное информационное агентство Узбекистана УзА. Отдел науки (электронный журнал). – Ташкент, июнь, 2020. – С. 1-15.
3. Заиров Ш.Ш., Номдоров Р.У. Способ формирования предварительной щели при отстройке уступов в предельном контуре бортов карьера // Материалы Международной конференции на тему: «Актуальные проблемы современной науки и инноваций в Центрально-Азиатском регионе». – Джизак, 26 сентября 2020 г. – С. 334-337.
4. Уринов Ш.Р. Научное обоснование методов управления устойчивостью бортов карьеров с учетом технологии ведения буровзрывных работ // Дисс. ... докт. техн. наук. ‒ Навои, 2020. ‒ 169 с.
5. Правила безопасности при разработке месторождений полезных ископаемых открытым способом. ‒ Ташкент: Узбекистон, 1996. ‒ 126 с.
6. Силкин А.А., Кольцов В.Н. Геомеханический анализ и система контроля деформаций бортов карьера Мурунтау // Горный журнал. Спец. вып. ‒ Москва, 2002. ‒ С. 60-65.
7. Силкин А.А., Кольцов В.Н., Шеметов П.А., Жиянов Ю.А., Иноземцев С.Б. Управление долговременной устойчивостью откосов на карьерах Узбекистана. ‒ Ташкент: Фан, 2005. ‒ 229 с.